زخم‌هایی که دیده نمی‌شوند 

 اگرچه گلوله‌ها خاموش شده‌اند، اما صدای انفجارها هنوز در ذهن بسیاری از کودکان و نوجوانان ادامه دارد؛ ترس‌هایی که گاه با سکوت، بی‌میلی، پرخاشگری یا کابوس شبانه خود را نشان می‌دهند.
در چنین شرایطی، والدین باید بدانند که نخستین و مهم‌ترین گام، پذیرش و درک آسیب روانی پنهان در کودکان است. فرزندان، به‌ویژه در سنین پایین، توانایی تحلیل و پردازش تجربه‌های سنگین جنگ را ندارند؛ اما از طریق نگاه‌های نگران، اخبار تلویزیون، یا حتی گفت‌وگوهای پچ‌پچ‌وار بزرگ‌ترها، بار ناگفته‌ای از نگرانی و اضطراب را به دوش می‌کشند.
رویکرد خانواده‌ها چه باید باشد؟

بازگرداندن حس امنیت:

فرزندان باید دوباره باور کنند که «دنیا جای امنی است». والدین می‌توانند این حس را با ایجاد یک فضای آرام، روتین‌های منظم روزانه، و پرهیز از بحث‌های نگران‌کننده تقویت کنند. گفتن جملاتی ساده مانند «الان امن هستیم» یا «همه چیز تحت کنترل است» می‌تواند معجزه کند.

گفت‌وگوی صادقانه، نه ترساننده:

نه پنهان‌کاری مطلق مفید است و نه توضیحات پرجزئیات و خشن. کودکان بسته به سن خود، ظرفیت متفاوتی برای فهم واقعیت دارند. والدین باید گوش شنوا داشته باشند، به سؤالات فرزندان پاسخ دهند، و اجازه دهند احساسات‌شان را بدون ترس ابراز کنند.

هنر، بازی، ورزش؛ ابزارهای بازیابی روانی:

فعالیت‌های خلاقانه مانند نقاشی، نوشتن، بازی‌های گروهی و ورزش می‌توانند زمینه‌ساز تخلیه هیجانی و بازسازی روانی کودکان باشند. بسیاری از کودکان آنچه را نمی‌توانند بگویند، در نقاشی‌هایشان فریاد می‌زنند.

الگوی آرامش باشید:

کودکان بیش از هر چیزی، از واکنش‌های والدین یاد می‌گیرند. اگر والدین دچار اضطراب، خشم یا بی‌قراری مزمن باشند، این وضعیت به‌سرعت به کودک منتقل می‌شود. مراقبت از سلامت روان والدین، پیش‌نیاز آرامش فرزندان است.

در صورت نیاز از متخصصان کمک بگیرید:

اگر کودک علائم مداوم اضطراب، بی‌خوابی، پرخاشگری یا گوشه‌گیری را نشان داد، کمک گرفتن از مشاوران و روان‌شناسان کودک ضروری است. مداخله زودهنگام، از مزمن شدن آسیب جلوگیری می‌کند.

و در نهایت، بازسازی آینده

فرزندان امروز، شهروندان فردای این کشورند. اگر جنگ و ویرانی واقعیتی بیرونی بود، امید و ترمیم، وظیفه‌ی مشترک ماست. خانواده‌ها می‌توانند با رویکردی آگاهانه و پرمحبت، سنگ‌بنای نسلی را بگذارند که نه با ترس، بلکه با تاب‌آوری و بلوغ رشد کرده است.
ایجاد فضای گفت‌وگو، آموزش مهارت‌های زندگی، تقویت امید به آینده و بازگرداندن نشاط به جریان روزمره زندگی، گام‌هایی است که می‌توان با آن‌ها آینده را از نو ساخت، حتی اگر گذشته هنوز زخم داشته باشد.